Yolcu Taşıma Mevzuat
YOLCU TAŞIMA MEVZUATI
Seyahat Acenteleri
A Grubu Acenteler: Tüm seyahat acenteliği hizmeti yapar
B Grubu Acenteler: Uluslararası kara, deniz ve hava ulaştırma araçları ile (A) grubu seyahat acentelerinin düzenleyecekleri turların biletlerini satarlar.
C Grubu Acenteler: Yalnız Türk vatandaşları için yurt içi turlar düzenler
Tanımlar
Ara Durak: İlk durak ile son durak arasında kalan yolcuların ihtiyaç giderdiği duraklardır.
Arızi Sefer: Aynı taşıtla bütün güzergâh boyunca aynı yolcu grubunun taşınmasına denir
Büyük otobüs: Şoförü dahil 17 adetten fazla oturma yeri olan otobüsü,
Düzenli Sefer: Belli güzergâha, ücret ve süreye göre yapılan taşımalardır.
Elektronik belge: Bu Yönetmelik kapsamında E-Devlet üzerinden düzenlenen yetki belgesi, taşıt belgesi, taşıt kartı ile şube listesi, acente listesi, hat çizelgesi, zaman ve ücret tarifesine denir.
Grup yolcu: Önceden planlanmış iş, gezi, toplantı, tören ve benzeri amaçla bir araya gelen ve bu amaçla gerçekleşecek seyahatin başlangıcından bitimine kadar birlikte hareket eden, taşıttaki şoför ve yardımcı personel haricindeki yolcu topluluğuna denir.
Küçük otobüs (minibüs): Şoförü dahil 10 ilâ 17 adet arasında oturma yeri olan otobüse denir.
Mekik Sefer: Aynı kalkış yerinden aynı varış yerine önceden gruplandırılmış yolcuların taşınmasına denir.
Otobüs: Yapısı itibariyle insan taşımak için imal edilmiş ve şoförü dahil 9 kişiden fazla yolcu taşımaya uygun olan motorlu taşıta denir.
Özmal taşıt: Araç tescil belgesinde yetki belgesi sahibi adına kayıtlı taşıta denir.
Tarifeli Taşımacılık: Bir güzergah, zaman ve ücret tarifesine göre yapılan düzenli taşımadır.
Tarifesiz Taşımacılık: Bir güzergâh, zaman ve ücret tarifesine göre yapılan arızi ve mekik seferli düzensiz taşımacılıktır.
Taşıma Hattı: Taşımacılık boyunca geçtiğimiz yerleşim yerlerine denir.
Taşıma Güzergâhı: Taşımacılık boyunca takip edilen yola denir.
Yetki Belgeleri
Yetki Belgesi: Tarifeli veya tarifesiz olarak ticari amaçlı yük ve yolcu taşımacılığı yapacakların aldığı izin belgesine denilmektedir. Süresi 5 yıldır.
A türü yetki belgesi: Otomobille ticari ve tarifesiz olarak, kamu kurum ve kuruluşlarının yurtiçi taşıma hizmeti veya uluslararası yolcu taşımacılığı yapacak gerçek ve tüzel kişilere verilir.
A1 Yetki Belgesi: Otomobille, tarifesiz olarak, yurt içinde yolcu taşımacılığı yapacak, en az 4 adet öz mal taşıtı olanlara verilir.
A2 Yetki Belgesi: Otomobille, tarifesiz olarak, yurt dışında yolcu taşımacılığı yapacak, en az 5 adet öz mal taşıtı olanlara verilir.
Not: A yetki belgesi sahipleri 8 yaşından büyük araç çalıştıramaz
B türü yetki belgesi: Otobüsle yurtiçi ve/veya uluslararası yolcu taşımacılığı veya hususi taşımacılık yapacak gerçek ve tüzel kişilere verilir.
B1 Yetki Belgesi: Otobüsle, tarifeli olarak hem yurt içinde hem de yurt dışında.taşımacılık yapacak, en az 150 koltuk kapasitesine sahip araçları olanlara verilir.
B2 Yetki Belgesi: Otobüsle, tarifesiz olarak hem yurt içinde hem de yurt dışında taşımacılık yapacak, en az 90 koltuk kapasitesine sahip araçları olanlara verilir.
B3 Yetki Belgesi: Otobüsle, ticari amaç gütmeden bir patronun kendi aracıyla kendi personelini taşıtması için verilir.
Not: B yetki belgesi sahipleri 10 yaşından büyük araç çalıştıramaz
D Yetki Belgesi: Otobüsle tarifeli veya tarifesiz yurtiçi yolcu taşımacılığı veya hususi taşımacılık yapacak gerçek ve tüzel kişilere verilir. Taşımanın şekline göre aşağıdaki türlere ayrılır:
D1 Yetki Belgesi: Otobüsle, tarifeli olarak sadece yurt içinde şehirlerarası taşımacılık yapacaklara verilir.
- En az 150 koltuk kapasitesine sahip araçları olması gerekir.
D2 Yetki Belgesi: Otobüsle, tarifesiz olarak sadece yurt içinde şehirlerarası yapacaklara verilir.
- En az 75 koltuk kapasitesine sahip araçları olması gerekir.
D3 Yetki Belgesi: Otobüsle, ticari amaç gütmeden bir patronun kendi aracıyla kendi personelini taşıtması yapacaklara verilir.
- 1 adet özmal taşıta sahip olması gerekir
D4 Yetki Belgesi: 100 km’ye kadar olan taşımalarda alınır.
- 1 adet özmal taşıta sahip olması gerekir
Not: D yetki belgesi sahipleri 10 yaşından büyük araç çalıştıramaz
F türü yetki belgesi: Ticari amaçla yolcu taşımacılığı alanında acentelik yapacak gerçek ve tüzel kişilere verilir.
F1 Yetki Belgesi: Yurtiçinde acentelik yapacaklar alır.
F2 Yetki Belgesi: Hem yurtiçinde hem de yurtdışında acentelik yapacaklara verilir.
T türü yetki belgesi: Terminal işletmeciliği yapacak gerçek ve tüzel kişiler ile kamu kurum ve kuruluşlarına verilir.
T1 Yetki Belgesi: Belediye sınırları içinde Terminal İşletmeciliği için alınır.
T2 Yetki Belgesi: Belediye sınırları dışında Terminal İşletmeciliği için alınır.
T3 Yetki Belgesi: Eşya terminal işletmeciliği için alınır.
Notlar
1) Sadece A yetki belgesi otomobil için alınan belgedir. B ve D yetki belgeleri OTOBÜS için alınır.
2) B ve D yetki belgeleri arasındaki tek fark;
B= Hem yurtiçinde hem de yurt dışında.
D= Sadece yurtiçinde şehirlerarasında
Yetki Belgesi Sahibi Taşımacıların Sorumlulukları
1) Nitelikli mesleğinde uzman ilgili sürücü belgesine ve SRC mesleki eğitim belgesine sahip olan sürücü çalıştırmalıdır.
2) Tarifeli taşımacılık bilet keserek, tarifesiz taşımacılık fatura keserek yapılmalıdır.
3) Taşımacılar güzergaha uymak zorundadır. Olağan dışı durumlarda
(sel, heyelan, büyük kaza v.s. gibi) ya güzergâh değiştirmeli ya da yük ve yolcuyu aldığı yere geri getirmelidir.
4) Yıl içinde 2 kez güzergah ihlali yapanların 1 yıl faaliyeti durdurulur.
5) Yetki belgesi taşımacılar, 6’şar aylık süre ile yılda 2 kez sürücülerinin ceza puanını polisten öğrenmelidirler. Ceza puanı 50 ve üstü olanlar eğitim verilmelidir.
7) Her 10 koltuk için en az 1 adet boyun korsesi bulundurmalıdır.
8) Her 15 koltuk için yangın söndürme cihazı bulundurmalıdır.
9) Her 45 koltuk için bir rehber bulundurmalıdır.
Yolcu Bileti
Yetki belgesi sahibi taşımacı ile yolcu arasında hazırlanan ve yolcunun seyahat edebilmesi için para karşılığı yanında bulundurması zorunlu olan belgeye denir.
- Tarifeli taşımacılıklarda her yolcu için ayrı bilet düzenlenmesi zorunludur.
- Yolcular için ayrılmış koltuğun numaralandırılması zorunludur.
- Bir yolcuya satılan koltuk bir başkasına mükerrer olarak satılamaz.
- Her seferde 1 yolcu birlikte en az 2 personel (otobüs kaptanı, host ya da hostes) bilet kesilerek ücretsiz taşınır.
- Otobüs hareket saatinin 24 saat öncesi müracaatta bilet ücretinin tamamı iade edilir.
- Otobüs hareket saatinin 12 saat öncesi müracaatta 6 ay açık bilet kesilir.
- 6 yaşın altındaki çocuklar biletsiz kucakta seyahat edebilir. Ayrı koltuk talebinde %30 indirim uygulanır.
- 6 yaş ve üzeri yolcuların ayrı koltukta seyahat etmesi zorunludur.
- 6-12 yaş arası çocuklar ile %40 engeli olan vatandaşlara %30 indirim uygulanır.
- Toplam koltuk sayısının %10’unu aşmayacak sayıda %30’un dışında özel indirim yapılabilir.
Bagaj Kavramı
- Yolcunun 30 kg’ya kadar olan bagajı ücretsiz taşınır.
- Bagaj dışında eşya taşınamaz.
- Sahipsiz bagaj taşınmaz.
- Yolcu beraberinde olmayan ticari eşya ve kargo taşınamaz.
- Taşıtın içinde yolcularla birlikte hayvan taşınamaz. Özel kafeslerinde bagaj da taşınır.
- Yanıcı, yakıcı ve patlayıcı madde hiçbir şekilde taşınamaz.
Ticari Araç Sürücülerinde ve Kaptanlarında Aranan Nitelikler
1) Taşıta uygun sürücü belgesine sahip olmalıdır.
2) Mesleki yeterlilik SRC belgesine sahip olmalıdır.
3) Büyük otobüs kullanan kaptanların 26 yaşından gün almış olmaları zorunludur.
4) 66 yaşından gün almamış olmaları zorunludur.
5) Her 5 yılda bir yenilenen Psikoteknik belgesine sahip olmalıdır.
6) Hürriyeti bağlayıcı bir ceza almamış olmaları gereklidir.
Not:
Taşıt kartlarının aslını taşıtta bulundurmak zorunludur. Belediye sınırları dâhilinde ticari amaçlı yolcu taşınması için ilgili belediyeden ruhsat alınması gerekir.